„Publiczne i komercyjne źródła finansowania zielonej transformacji przedsiębiorstw” – to tytuł najnowszego eksperckiego przewodnika, którego premiera odbyła się podczas wspólnej konferencji CRIDO i fundacji Wind Industry Hub. Przedsiębiorcy znajdą w przewodniku uporządkowaną wiedzę dotyczącą np. regionalnych programów operacyjnych, dostępnych kwot w Funduszu na Rzecz Sprawiedliwej Transformacji, czy też sposobów pozyskiwania funduszy na dekarbonizację przemysłu.
W zakresie transformacji energetycznej do zrobienia jest naprawdę dużo, a cały proces będzie wymagał wysokich nakładów inwestycyjnych. Wynika to z faktu, że polski system energetyczny jest w większości oparty na paliwach kopalnych (w ubiegłym roku ponad 60 proc. wytworzonej energii elektrycznej pochodziło z węgla). A tylko do 2040 r. dokument „Polityka Energetyczna Polski” (obecnie aktualizowany) zakłada wydatki związane z transformacją energetyczną na gigantycznym poziomie 1,6 biliona zł (ok. 900 mld zł dotyczy całego sektora paliwowo-energetycznego, zaś ok. 745 mld zł sektorów, takich jak przemysł, gospodarstwa domowe, usługi, transport i rolnictwo).
– Transformacja energetyczna stanowi jedno z najważniejszych wyzwań, które stoją obecnie przed Unią Europejską i jej państwami członkowskimi. W naszym przewodniku przedstawiamy plan UE na zieloną transformację, jego istotę, założenia i konsekwencje dla biznesu – mówi Magdalena Zawadzka, partner w zespole Dotacji i Ulg Podatkowych w CRIDO. Szczegółowo omawiamy możliwości finansowania tej transformacji w oparciu o pieniądze rozdysponowywane na poziomie krajowym i pochodzące z Komisji Europejskiej. Przedstawiamy także podział pod kątem konkretnych projektów, na które można uzyskać środki publiczne, a także wskazujemy, co powinno zostać zmienione, aby pomoc publiczna lepiej odpowiadała na potrzeby sektora.
– Tworzenie od podstaw nowej, zrównoważonej gałęzi gospodarki – jaką jest energetyka odnawialna – to niezbędny impuls dla krajowego przemysłu oraz usług. Zgodnie z europejskimi, jak i polskimi dokumentami strategicznymi i planistycznymi, energetyka wiatrowa w najbliższych dekadach w istotny sposób zwiększyć ma swój udział w miksie energetycznym – zwraca uwagę Dominika Taranko, dyrektor zarządzająca i wiceprezes Wind Industry Hub.
– Niejednokrotnie jako zarządzający w firmach nie wiemy, gdzie szukać sprawdzonych informacji o dostępnych na rynku instrumentach finansowania. Dlatego ogromnie się cieszę, że zespół CRIDO, korzystając ze swojego wieloletniego doświadczenia, wychodzi naprzeciw oczekiwaniom przedsiębiorców, prezentując przejrzyste i zwięzłe opracowanie na ten temat – dodaje Taranko.
Na tle globalnych wysiłków (Chiny, USA) i działań podejmowanych przez wiele państw członkowskich UE w kierunku transformacji energetycznej, Polska prezentuje jednak słabsze wyniki. Rząd preferuje model z wyższymi wymaganiami finansowymi dla beneficjentów, co widać w programie wsparcia dla strategicznych projektów inwestycyjnych oczekującym na notyfikację KE, gdzie kwalifikować się mogą tylko inwestycje o wartości powyżej 110 milionów euro. Pomimo dotacyjnego charakteru instrumentu, rodzi się pytanie, ile podmiotów w Polsce planuje w najbliższym czasie tak duże inwestycje. Żaden inny kraj członkowski nie narzucił w swoich programach progów nawet zbliżonych do naszych. Ze względu na limity niedostosowane do realiów polskiej gospodarki, pod znakiem zapytania stoi także kwestia pełnego wykorzystania budżetu przeznaczonego na ten cel – około 5 mld zł powinno zostać przyznane przedsiębiorcom do końca 2025 roku.
Polska nie podejmuje także kroków związanych z utworzeniem innych dedykowanych programów na cele zielonej transformacji. Byłoby to możliwe poprzez wykorzystanie mechanizmów pomocowych Tymczasowych Ram Kryzysowych na przyspieszenie wprowadzania energii odnawialnej i magazynowania energii czy na dekarbonizację przemysłu.
Również w zakresie Instrumentu na rzecz Odbudowy i Zwiększenia Odporności trudno o optymizm. Z jednej strony zmagamy się z opóźnieniami w wypłatach i rozdysponowaniu środków z Krajowego Planu Odbudowy, gdzie dotąd zagospodarowano w ramach utworzonych instrumentów jedynie 30% alokacji. Z drugiej strony trwa rewizja tego planu, która przewiduje przesunięcie niektórych działań (m.in. „Wsparcie dla gospodarki niskoemisyjnej”) do części pożyczkowej. Proponowana zmiana formy finansowania na mix pożyczki i wsparcia kapitałowego może negatywnie wpłynąć na skłonność przedsiębiorstw do realizacji dużych inwestycji w Polsce bądź też całkowicie ich od tego odwieść.
Podczas premiery przewodnika dla przedsiębiorców odbyła się również dyskusja panelowa poświęcona polskiemu programowi inwestycyjnemu w Morską Energetykę Wiatrową. Zaproszeni eksperci starali się ocenić, czy dostępne instrumenty finansowania inwestycji w rozwój łańcucha dostaw dla offshore wind są wystarczające do tego abyśmy jako kraj w oczekiwany sposób rozwinęli bazę przemysłowo-usługową na rzecz sektora wiatrowego. Zdaniem ekspertów, z uwagi na brak konsekwentnej polityki przemysłowej państwa, w obszarze transformacji przemysłów schyłkowych w kierunku OZE, nie wykształciły się programy dedykowane finansowaniu inwestycji w produkcję komponentów dla Morskiej Energetyki Wiatrowej. Wśród środków zaplanowanych w KPO, mimo że budowa morskich farm wiatrowych i porty zostały uwzględnione, tak niejako zapomniano o tym, że do zrealizowania tych ogromnych inwestycji niezbędny jest również szeroki katalog wykonawców. Krajowy przemysł posiada ogromny potencjał by zasilić łańcuch dostaw energetyki wiatrowej, jednak aby go odblokować należy dostrzec w łańcuchu wartości projektów MFW ekosystem firm wykonawczych, których kierunkowy rozwój wymaga wsparcia. W dyskusji udział wzięli: Magdalena Czuba-Wąsowska, wiceprezes zarządu, Energomontaż-Północ Gdynia S.A.; Anna Wiosna, partner, Renewable Energy & Project Finance, ekspert sektora offshore wind, CRIDO; Tomasz Laskowicz, chartering & procurement specialist, BOTA Green Offshore; Piotr Ufnal, naczelnik Wydziału Współpracy z Inwestorami, Departament Rozwoju Inwestycji, Ministerstwo Rozwoju i Technologii. Dyskusję moderowała Dominika Taranko, dyrektor zarządzająca i wiceprezes Wind Industry Hub.
Przewodnik składa się z 4 rozdziałów:
- zielona transformacja europejskiej gospodarki,
- główne programy wsparcia zielonej transformacji w Polsce,
- wybrane źródła dofinansowania zielonej transformacji przedsiębiorstw w Polsce
- komercyjne finansowanie zielonej transformacji.
Jego autorami są eksperci CRIDO: Magdalena Zawadzka , partner w zespole Ulg i Dotacji, a także Marcin Tytkowski (dyrektor, Strategy & Debt Advisory), Marta Kolimaga (starszy menedżer, Dotacje i Ulgi Podatkowe), Martyna Hofman (menedżer, Dotacje i Ulgi Podatkowe), Dawid Sikora (senior associate, Strategy & Debt Advisory) oraz Dominika Grzeczka (konsultantka, Dotacje i Ulgi Podatkowe).
