Europejska Sieć Operatorów Elektroenergetycznych (ENTSO-E), zrzeszająca operatorów sieci przesyłowych w Europie, opublikowała Unijny Plan Rozwoju Morskich Sieci Elektroenergetycznych (EU Offshore Network Development Plans – ONDPs). Do 2050 r. ma powstać infrastruktura przesyłowa o łącznej długości nawet 54 tys. km, co pozwoliłoby okrążyć ziemię blisko 1,5-krotnie. Inwestycje w morskie sieci energetyczne mają wynieść 400 mld euro.
To pierwszy kompleksowy transgraniczny przegląd istniejącej morskiej infrastruktury przesyłowej, jak i ich rozwoju w przyszłości. Pomogą one przyspieszyć rozwój morskiej energetyki wiatrowej i ułatwią wdrażanie innowacyjnych rozwiązań sieciowych w celu integracji instalacji offshore wind z europejskim systemem energetycznym.
ENTSO-E zaprezentowała pięć różnych ONDP, po jednym dla Morza Północnego, Morza Bałtyckiego, Basenu Atlantyckiego, zachodniej i wschodniej części Morza Śródziemnego oraz Morza Czarnego.
ONDP powstaje w oparciu o plan działań Komisji Europejskiej na rzecz sieci elektroenergetycznych obejmujący (EU Commission’s EU Grid Action Plan), który obejmuje 14 natychmiastowych środków mających na celu modernizację europejskiej sieci elektroenergetycznej i przygotowanie do jej ,,elektryfikacji” w oparciu o OZE. Plan Rozwoju Morskich Sieci Elektroenergetycznych uwzględnia również założenia Strategii UE na rzecz wykorzystania potencjału energii z morskich źródeł odnawialnych na rzecz neutralnej dla klimatu przyszłości, a także zobowiązania podjęte na szczytach w Marienbourgu i Ostendzie dotyczące rozwoju infrastruktury przesyłowej i związanej z nią kosztów.
Morskie instalacje OZE staną się trzecim ważnym zasobem energetycznym w europejskim systemie elektroenergetycznym, odpowiadając za 18% przesyłanej energii w 2040 i 2050 r., co stanowi wystarczającą ilość energii, aby zasilić 55 milionów gospodarstw domowych już w 2040 r. Według ENTSO-E, morska energetyka wiatrowa ma potencjał, aby stać się jednym z najważniejszych źródeł energii w europejskim systemie energetycznym, pod warunkiem, że tempo instalacji mocy wytwórczych i przesyłowych zostanie znacząco zwiększone.
Łączna długość morskiej infrastruktury przesyłowej ma wynieść 48-54 tys. km. To prawie 1,5 razy więcej niż długość równika. Zaspokojenie tych potrzeb sprzętowych będzie wyzwaniem dla łańcucha dostaw. Jednocześnie ONDP dają pewną perspektywę deweloperom morskich farm wiatrowych, inwestorom i łańcuchowi dostaw na potrzeby rozwoju infrastruktury przesyłowej, jakiego rodzaju sieci morskich można się spodziewać w każdym europejskim basenie morskim do 2030, 2040 i 2050 roku.
Obecnie moc zainstalowana w morskich farmach wiatrowych w Unii Europejskiej wynosi nieco poniżej 20 GW podczas gdy do 2050 r. chce mieć osiągnąć co najmniej 300 GW. Jak wynika z opublikowanych planów potencjał morskich instalacji OZE w UE wynosi 384 GW do 2050 r., a w przypadku całej Europy 496 GW.
Aby zapewnić możliwie jak najbardziej efektywną budowę sieci przesyłowych, przyszłe połączenia powinny być projektowane na poziomie basenu morskiego, a nie na poziomie poszczególnych krajów. Przedstawione plany rozwoju siec dostrzegają znaczny potencjał dla hybrydowych morskich farm wiatrowych, z połączeniami z dwoma lub więcej krajami. Jak wynika z ONDP, 14% wszystkich morskich farm wiatrowych może być podłączonych w układzie hybrydowym.
70 GW w offshore wind na Bałtyku do 2050 r.
Jak wskazuje ENTSO-E, region BEMIP ma ogromny potencjał do produkcji energii z morskiej farm wiatrowych, co może znacząco przyspieszyć realizację europejskich ambicji w zakresie OZE. Wielkość Morza Bałtyckiego zapewnia odpowiednio dużą przestrzeń do realizacji projektów offshore wind, które mogą wykorzystać bardzo dobre warunki wietrzne tego akwenu. Basen Morza Bałtyckiego obejmuje obszar o powierzchni 377 tys. km2 i obejmuje kilka krajów – Niemcy, Polskę, Danię, Szwecję, Finlandię, Estonię, Łotwę i Litwę. Liczne lokalizacje dla rozwoju MFW i hubów morskich, a także morskich wysp energetycznych i połączeń można znaleźć na całej linii brzegowej i w odpowiednich obszarach w wyłącznych strefach ekonomicznych. Jak przypomina ENTSO-E, w styczniu 2023 r. państwa członkowskie musiały przekazać do Komisji Europejskiej niewiążące porozumienie w sprawie wspólnych celów dotyczących morskich instalacji OZE. Ze względu na dynamiczny rozwój morskich farm wiatrowych w niektórych krajach planowana moc instalacji została zaktualizowana przez operatorów systemów przesyłowych we współpracy z odpowiednimi ministerstwami. Dane operatorów pokazują, że moc zainstalowana w morskich instalacjach OZE do 2040 r. i 2050 r. może wynieść odpowiednio 44,9 GW i 70 GW. Z kolei na koniec tej dekady 26,6 GW.
Według ENTSO-E, w latach 2030-2040 r. większość morskich instalacji OZE będzie połączona ze sobą radialnie, ale będą również rozwijane transgraniczne projekty hybrydowe. Zidentyfikowane morskie korytarze przesyłowe będą prowadziły w kierunku z północnego wschodu na południowy zachód. W zależności od technologii i konfiguracji, zidentyfikowano konieczność powstania do dwóch dodatkowych korytarzy o długości 875 km dla projektów o łącznej mocy 3 GW. Natomiast w połowie stulecia możliwe będzie utworzenie większej liczby połączeń hybrydowych między różnymi krajami. Zidentyfikowane morskie korytarze przesyłowe będą prowadzić w kierunku z północnego wschodu na południowy zachód i ze wschodu na zachód. W zależności od scenariusza wybrano do dziewięciu korytarzy. Pozwoliłoby to na powstanie dodatkowej infrastruktury przesyłowej o długości 2 408,5 km dodatkowej infrastruktury do 2050 r.
