Cała niemal polska energetyka oczekuje powołania nowego Pełnomocnika Rządu do spraw Strategicznej Infrastruktury Energetycznej. Zgodnie z zapowiedziami, już niedługo mamy poznać nazwisko osoby, która obejmie te stanowisko. Tymczasem warto sobie przypomnieć, czym jest ten urząd i jakie ma zadania – pisze mecenas Oliwia Radlak, radca prawny z Kancelarii Sienkiewicz i Zamroch Radcowie Prawni Sp.p.
W ostatnim czasie głośno zrobiło się o Pełnomocniku Rządu do spraw Strategicznej Infrastruktury Energetycznej, a to za sprawą zmian na tym stanowisku, jakie miały miejsce pod koniec ubiegłego roku oraz wakatu na tym stanowisku. Niemniej należy pamiętać, że Pełnomocnik Rządu do spraw Strategicznej Infrastruktury Energetycznej pełni istotną funkcję w państwie, na którą składa się szereg uprawnień, ale również sama pozycja Pełnomocnika w sektorze energetycznym.
Podstawa w ustawie
Podstawą prawną dla funkcjonowania Pełnomocnika Rządu do spraw Strategicznej Infrastruktury Energetycznej jest art. 12a ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. Prawo energetyczne. Natomiast w potocznej nomenklaturze Pełnomocnik Rządu do spraw Strategicznej Infrastruktury Energetycznej nazywany jest „łącznikiem” pomiędzy Ministerstwem Aktywów Państwowych a Ministerstwem Klimatu i Środowiska (które to ministerstwo zajmuje się polityką energetyczną).
Przepisy dotyczące Pełnomocnika Rządu do spraw Strategicznej Infrastruktury Energetycznej umieszczone zostały w Prawie energetycznym w rozdziale poświęconym polityce energetycznej co wskazuje, że aspekt realizacji tej polityki powinien dominować w działaniach Pełnomocnika Rządu do spraw Strategicznej Infrastruktury Energetycznej. O szczególnej roli tego podmiotu świadczy również to, że jest powoływany przez Prezesa Rady Ministrów.
Jedną z kluczowych funkcji Pełnomocnika Rządu do spraw Strategicznej Infrastruktury Energetycznej, w szczególności z uwagi na jego działania polityczne, jest wykonywanie w imieniu Skarbu Państwa uprawnień wynikających z akcji niektórych spółek energetycznych. Zgodnie bowiem z art. 12a ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. prawo energetyczne Pełnomocnik wykonuje uprawnienia z akcji należących do Skarbu Państwa w stosunku do operatora systemu przesyłowego elektroenergetycznego (Polskie Sieci Elektroenergetyczne S.A.) i operatora systemu przesyłowego gazowego (Gaz – System S.A.) przesyłu ropy i paliw (PERN S.A.) oraz polskich elektrowni jądrowych (Polskie Elektrownie Jądrowe S.A.). Właścicielem wszystkich akcji tych spółek jest właśnie Skarb Państwa. Oznacza to, że Pełnomocnik Rządu do spraw Strategicznej Infrastruktury Energetycznej jest reprezentantem jedynego akcjonariusza, podejmuje więc kluczowe decyzje korporacyjne dotyczące tych spółek.
Pełnomocnik posiada też ważne kompetencje w sferze zarządzania majątkiem. Do jego uprawnień należy bowiem udzielanie zgody na dokonywanie pewnych czynności prawnych w zakresie rozporządzenia składnikami aktywów trwałych. Zgodnie z przepisami ustawy o zasadach zarządzania mieniem państwowym wskazuje on także m.in. kandydatów do rad nadzorczych w spółkach – operatorach energetycznych.
Rozwinięcie w rozporządzeniu
Funkcjonowanie Pełnomocnika reguluje rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 3 grudnia 2015 r. w sprawie Pełnomocnika Rządu do spraw Strategicznej Infrastruktury Energetycznej. Do zeszłego roku funkcję Pełnomocnika mógł pełnić sekretarz stanu w Kancelarii Prezesa Rady Ministrów. Aktualnie Pełnomocnikiem Rządu do spraw Strategicznej Infrastruktury Energetycznej może być sekretarz stanu w Kancelarii Prezesa Rady Ministrów albo sekretarz stanu albo podsekretarz stanu w urzędzie obsługującym ministra właściwego do spraw energii (czyli w ministerstwie klimatu i środowiska). Zmiana ta miała na celu zwiększenie koordynacji działań w sektorze energetycznym oraz zmniejszenie liczby procedur administracyjnych związanych np. z uzgadnianiem dokumentów rządowych dotyczących tego sektora.
Warto też odnotować, że ze wspomnianego rozporządzenia wynikają kompetencje w zakresie legislacji. W tym zakresie Pełnomocnik może, za zgodą Prezesa Rady Ministrów, przedstawiać Radzie Ministrów, do rozpatrzenia, projekty aktów prawnych oraz innych dokumentów rządowych wynikających z zakresu jego działania. Natomiast projekty aktów prawnych oraz innych dokumentów rządowych, mających znaczenie dla wykonywania zadań Pełnomocnika, opracowane przez organy administracji rządowej, podlegają zaopiniowaniu przez Pełnomocnika.
Szczegóły w statutach operatorów
Ze Statutów PSE czy też GAZ-SYSTEM wynika, że ich Zarządy powoływane są przez Radę Nadzorczą lub Walne Zgromadzenie, natomiast Rada Nadzorcza powoływana jest przez Walne Zgromadzenie. Tak więc, Pełnomocnik Rządu do spraw Strategicznej Infrastruktury Energetycznej ma wpływ na obsadzenie wszystkich funkcji w Zarządach oraz Radach Nadzorczych wymienionych podmiotów strategicznych z punktu widzenia infrastruktury energetycznej.
W powyższym kontekście nie powinna więc budzić wątpliwości rola Pełnomocnika Rządu do spraw Strategicznej Infrastruktury Energetycznej w zakresie polityki energetycznej państwa. Szczególnie aktualnie, kiedy planowane są zmiany w organach spółek Skarbu Państwa, Pełnomocnik będzie niezbędny. Dlatego decyzja o jego powołaniu jest przedmiotem takiego zainteresowania.
Z cyklu „Okiem prawnika” polecamy:
Okiem prawnika: czy polskie morze z MFW będzie tak samo piękne?
