6 października 2023 r. w Gdańsku odbyła się konferencja społeczności Blue Baltic Community, która ma zapoczątkować serię spotkań grup roboczych celem zainicjowania dialogu, który pozwoli na rozpoznanie potencjału istniejących technologii w Polsce. W październiku odbędą się pierwsze spotkania grup roboczych. Sektory takie jak IT, Cybersecurity, usługi dronowe mogą włączyć się do rozwoju morskiej energetyki wiatrowej. Gdański Inkubator Przedsiębiorczości Starter chce szukać realnych możliwości w tym zakresie. Portal OffshoreWindPoland.pl jest partnerem medialnym inicjatywy.
Jakub Budzyński, wiceprezes Polskiego Towarzystwa Morskiej Energetyki Wiatrowej (PTMEW), powiedział, że cykl spotkań jest skierowany przede wszystkim dla podmiotów spoza branży morskiej energetyki wiatrowej, które chcą świadczyć usługi dla tego sektora. Paweł Braun, prezes Inkubatora STARTER, podkreślił, że celem jest zbadanie szans zaangażowania małych firm, MŚP oraz pozostałych podmiotów z obszaru Pomorza w rozwój zielono-niebieskiej gospodarki.
– W ramach Blue Baltic Community będziemy zajmować się całą branżą morską. Będziemy chcieli mówić o realnych możliwościach, które daje nie tylko offshore wind. Sektor ten łączy się nie tylko z branżą stoczniową i przemysłową, ale – jak sprawdziliśmy na wielu przykładach w Gdańskim Inkubatorze Przedsiębiorczości – także z innymi sektorami – IT, dronową, czy cybersecurity. Liczymy na to, że będziemy mniej mówić o możliwościach, a więcej ich szukać – powiedział Paweł Braun, prezes Gdańskiego Inkubatora Przedsiębiorczości Starter.
– Nie będziemy mówić o potencjale offshore wind, gdyż go znamy. Rozwój tej branży to nie tylko wielka szansa rozwojowa dla Gdańska czy Pomorza, ale w szczególności dla firm. Jest to kwestia ekologii, bezpieczeństwa, ale – jesteśmy przecież w siedzibie Gdańskiego Inkubatora Przedsiębiorczości – jest to szansa na zarobienie środków pieniężnych przez lokalne firmy. Chcemy sprawdzić, jakie mamy możliwości dla małych, średnich i dużych przedsiębiorstw, jakie są szanse na włączenie ich w działania dużych deweloperów, czyli na poziomie np. Tier-3 i Tier-4 – powiedział.
Pociąg offshore wind ruszył
Przedstawiciel PTMEW Jakub Budzyński zarysował aktualny stan rozwoju morskiej energetyki wiatrowej w Polsce. Podkreślił, że branża jest wymagająca, gdyż jest kapitałochłonna oraz realizuje potężne inwestycje. Organizacja, założona 26 lat temu w 1997 r., od wielu lat jest skupiona na łańcuchu dostaw dla offshore wind oraz promocji firm.
Budzyński przedstawił aktualne plany Polski oraz wyzwania związane z rozwojem offshore wind. Jest to branża międzynarodowa, wymagająca dużych nakładów pieniężnych. Nasi czempioni, którzy rozwijają projekty, są potężnymi inwestorami w skali regionalnej. Offshore wind to branża międzynarodowa, która kooperuje z globalnymi podmiotami.
– Zależy nam na przygotowaniu gruntu dla podmiotów do wejścia w polski łańcuch dostaw, który jest już dobrze rozpoznany, w szczególności przez zagraniczne podmioty. Polskich poddostawców docenia się od początku za jakość i terminowość – powiedział.
-Skupiamy obecnie ok. 140 podmiotów, które chcą wejść, lub są już w łańcuchu dostaw. Firm jest ok. 200. Po stronie klientów czy deweloperów widzę autentyczną chęć poszukiwania układów kooperacyjnych z polskimi podmiotami. Deweloperzy szukają kontaktu z lokalnymi dostawcami, w szczególności polskich rozwiązań. Inwestorzy nie są kosmitami, to jest kwestia skontaktowania się z nimi poprzez PTMEW, które jest okienkiem dla polskich firm – powiedział.
W tej chwili PTMEW skupia się w szczególności na regulacjach i możliwości angażowania firm w łańcuchy dostaw. Podkreślił, że trzeba myśleć przyszłościowo. Obecnie, zgodnie z najnowszymi regulacjami, w planie jest rozwój do 18 GW w offshore wind do 2040 r. Zgodnie z szacunkami branżowymi, potencjał może sięgnąć 33 GW. Pieśnią przyszłości to rozwój technologii wodorowych – morska energetyka wiatrowa odegra kluczową role w dekarbonizacji polskiej gospodarki. Na znaczeniu zyskają też technologie pływających platform wiatrowych (floating).
Kontraktowanie w offshore wind
O aspektach prawnych kontraktowania w łańcuchu dostaw opowiedział Marek Kacprzak, radca prawny oraz partner zarządzający w Kacprzak Radcy Prawni. Przedstawił uwarunkowania prawne systemu wsparcia projektów morskiej energetyki wiatrowej, zawartej w ustawie o promowaniu wytwarzania energii elektrycznej w morskich farmach wiatrowych.
– System, podobnie jak w przypadku OZE, oparty na koncepcji dwustronnego kontraktu różnicowego (CFD), uwzględnia zobowiązanie do pokrycia ujemnego salda u wytwórcy – powiedział.
Przypomniał, że plan łańcucha dostaw materiałów i usług jest jednym z obligatoryjnych załączników do wniosku o wydanie decyzji o przyznaniu prawa do pokrycia ujemnego salda. Plan łańcucha dostaw jest ogłaszany w BIP.
Kacprzak przedstawił też umowne regulacje budowy farm wiatrowych. Jest to m.in. art. 22 ustawy o obszarach morskich RP, który dotyczy sztucznych wysp w polskiej wyłącznej strefie ekonomicznej podlegającej prawu polskiemu. Są to też zapisy Kodeksu Cywilnego (np. umowa na roboty budowlane. Jest to też możliwość wyboru prawa obecnego dla danego kraju oraz umowy standardowe mogące mieć zastosowanie FIDIC oraz BIMCO. Specjalny FIDIC dla offshore planowany jest w 2025 r.
Uczestnicy wydarzenia byli w szczególności zainteresowani uwarunkowaniami podpisywania umów z dużymi zleceniodawcami w branży offshore wind. Marek Kacprzak wyjaśnił kwestie stosowania międzynarodowych uregulowań prawnych w kontraktach z zagranicznymi inwestorami. Podkreślił, że jest to nowa sfera dla polskich podmiotów. Zauważył, że jeszcze dochodzi do tego kwestia ubezpieczenia projektów.
Klucz – bezpieczeństwo
Sławomir Bałdyga, dyrektor Pionu Nadzorów Przemysłowych w Polskim Rejestrze Statków (PRS) opowiedział o bezpieczeństwie – kluczowym aspekcie działalności branży morskiej energetyki wiatrowej. Wprowadził uczestników do charakterystyki kultury pracy w sektorze offshore wind, który obejmuje też dostawców. Opowiedział o systemach jakości, systemach bezpieczeństwa, zaczynając od podstawowych pojęć jak np. HSEQ (Health, Safety, Environment, Quality). Poddostawcy i firmy zapewniające usługi powinny mieć świadomość, jak bardzo ważna jest certyfikacja, ubezpieczenia oraz dobrej jakości komponenty.
-Zarządzanie ryzykiem w projekcie wymaga świadomości powstających ryzyk na każdym etapie rozwoju morskiej farmy wiatrowej (risk assessment). Jeden element może zaważyć na wytrzymałości całego projektu. Ryzyka można minimalizować poprzez symulacje, badania, zawory bezpieczeństwa, rozwiązania konstrukcyjne – powiedział.
Podkreślił, że w sektorze kluczowe są szkolenia, które pozwolą na mitygację ryzyk np. w zakresie operacji morskich. Ważna, jak nie najważniejsza, jest też kwestia bezpieczeństw pracowników na morzu.
PG chce kształcić cyfrowych ekspertów dla sektora offshore wind
Małgorzata Lipska, specjalistka ds. operacyjnych w Centrum Morskiej Energetyki Wiatrowej na Politechnice Gdańskiej odpowiada za obszar edukacji i szeroko pojętej współpracy z przemysłem. Jest edukatorką, współpracuje z młodzieżą realizując innowacyjne projekty z sektora wind, ale również ekonomii i biznesu. Ekspertka przedstawił możliwości rozwoju i współpracy startupów z Politechniką Gdańską.
CMEW współpracuje z międzynarodowymi agencjami wspierającymi polskie firmy i startupy, np. ETIPWind przy Komisji Europejskiej.
– Tworzymy programy, współpracujemy z KE, budżetujemy. Staramy się, by głos polskiego środowiska technologicznego i naukowego był słyszalny na poziomie międzynarodowym. Przedstawiamy państwa propozycje i nasze potrzeby, które diagnozujemy w trakcie pracy, oraz z którymi biznes do nas się zwraca – powiedziała.
Kolejna platforma to ERA, czyli europejska agencja badawcza, skupiająca głownie producentów turbin wiatrowych. Agencja wspiera działania rozwojowe, nowe technologie, R&D europejskich producentów. W jej ramach jest obecnie prowadzonych 8 programów badawczych, do których można dołączyć.
Lipska opowiedziała też o uwarunkowaniach finansowych, w tym wsparciu finansowym, które można pozyskać m.in. z Narodowego Centrum Badań i Rozwoju czy Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. Z europejskiej perspektyw jest to też m.in. program Digital Europe, Horyzont Europa czy Europejska Agencja Kosmiczna.
Digital Twin to projekt realizowany w ramach Horyzont Europa, w którym PG bierze aktywny udział.
– Będziemy kształcić studentów, i nie tylko, w zakresie kompetencji cyfrowych dla sektora morskiej energetyki wiatrowej. Mamy rok na przygotowanie programu studiów. Czeka nas ogrom pracy i jesteśmy obecnie na tym skupieni – powiedziała.
