Kancelaria Prezydenta RP poinformowała, że Andrzej Duda złożył podpis pod ustawą z dnia 7 lipca 2023 r. o zmianie ustawy o ochronie żeglugi i portów morskich oraz niektórych innych ustaw.
Celem ustawy jest, jak wskazano w uzasadnieniu, „konieczności zapewnienia Siłom Zbrojnym Rzeczypospolitej Polskiej możliwości skutecznego oddziaływania na zagrożenia terrorystyczne z morza i powietrza, których nie można zneutralizować środkami pozostającymi w dyspozycji ministra właściwego do spraw wewnętrznych” jak również konieczność zapewnienia państwu możliwości korzystania ze zdolności Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej do „przeciwdziałania współczesnym zagrożeniom dla bezpieczeństwa państwa, które wymykają się ustalonym schematom i uniemożliwiają podejmowanie działania w ramach istniejącego porządku prawnego.”.
Zmiany wprowadzone w ustawie z dnia 4 września 2008 r. o ochronie żeglugi i portów morskich przewidują przede wszystkim określenie zasad i trybu zastosowania przez Siły Zbrojne Rzeczypospolitej Polskiej na polskich obszarach morskich niezbędnych środków w celu zapobieżenia, ograniczenia lub usunięcia poważnego i bezpośredniego niebezpieczeństwa powstałego na skutek:
- użycia statku lub obiektu pływającego jako środka ataku o charakterze terrorystycznym, w przypadku gdy siły i środki Policji oraz Straży Granicznej są niewystarczające lub mogą okazać się niewystarczające,
- działania obcego okrętu wojennego lub obcego wojskowego obiektu pływającego.
Zgodnie z przepisami ustawy Minister Obrony Narodowej będzie mógł wydać decyzję o zastosowaniu przez Siły Zbrojne Rzeczypospolitej Polskiej, dalej jako „SZ RP”, na polskich obszarach morskich niezbędnych środków do zatopienia statku lub obiektu pływającego włącznie, w celu zapobieżenia, ograniczenia lub usunięcia poważnego i bezpośredniego niebezpieczeństwa powstałego na skutek użycia statku lub obiektu pływającego jako środka ataku o charakterze terrorystycznym, w przypadku gdy siły i środki Policji oraz Straży Granicznej są niewystarczające lub mogą okazać się niewystarczające, grożącego statkom, obiektom portowym i portom oraz związanej z nimi infrastrukturze, a także:
- międzysystemowemu Gazociągowi Bałtyckiemu (Baltic Pipe) stanowiącemu połączenie systemów przesyłowych Rzeczypospolitej Polskiej i Królestwa Danii wraz z infrastrukturą niezbędną do jego obsługi na terenie obszarów morskich Rzeczypospolitej Polskiej,
- obiektom, urządzeniom i instalacjom wchodzącym w skład infrastruktury zapewniającej dostęp do portów o podstawowym znaczeniu dla gospodarki narodowej,
- wykorzystywanym w wyłącznej strefie ekonomicznej sztucznym wyspom, wszelkiego rodzaju konstrukcjom i urządzeniom przeznaczonym do rozpoznawania lub eksploatacji zasobów, jak również innym przedsięwzięciom w zakresie gospodarczego badania i eksploatacji wyłącznej strefy ekonomicznej, w szczególności w celach energetycznych, w tym morskim farmom wiatrowym w rozumieniu art. 3 pkt 3 ustawy z dnia 17 grudnia 2020 r. o promowaniu wytwarzania energii elektrycznej w morskich farmach wiatrowych i zespołom urządzeń służącym do wyprowadzenia mocy w rozumieniu art. 3 pkt 13 ustawy z dnia 17 grudnia 2020 r. o promowaniu wytwarzania energii elektrycznej w morskich farmach wiatrowych, oraz podmorskim sieciom elektroenergetycznym i światłowodowym lub rurociągom, a także związanej z nimi infrastrukturze,
- terminalowi regazyfikacyjnemu skroplonego gazu ziemnego w Świnoujściu.
O podjęciu decyzji o zastosowaniu przez SZ RP na polskich obszarach morskich niezbędnych środków w celu zapobieżenia, ograniczenia lub usunięcia poważnego i bezpośredniego niebezpieczeństwa grożącego ww. obiektom, Minister Obrony Narodowej powiadamiał będzie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej oraz Prezesa Rady Ministrów.
W ustawie z dnia 12 października 1990 r. o ochronie granicy państwowej określono zasady i tryb postępowania w odniesieniu do:
- obcego wojskowego statku powietrznego, który przekroczył granicę państwową i wykonuje lot w przestrzeni powietrznej Rzeczypospolitej Polskiej bez wymaganego zezwolenia lub niezgodnie z warunkami tego zezwolenia,
- obcego wojskowego statku powietrznego, który atakuje statek przechwytujący (tj. wojskowy statek powietrzny wydzielony z SZ RP lub państwa Organizacji Traktatu Północnoatlantyckiego, który wykonuje zadania nadzoru przestrzeni powietrznej Rzeczypospolitej Polskiej),
- obcego cywilnego statku powietrznego, który przekroczył granicę państwową niezgodnie z przepisami ustawy – Prawo lotnicze lub umowami międzynarodowymi, którymi Rzeczpospolita Polska jest związana, w tym warunków kwalifikowania obiektu powietrznego typu RENEGADE (tj. obcego cywilnego statku powietrznego, który przekroczył granicę państwową i nie zastosował się do wezwań lub poleceń państwowego organu zarządzania ruchem lotniczym oraz może być użyty jako środek ataku o charakterze terrorystycznym) do kategorii:
- „Podejrzany RENEGADE”,
- „Prawdopodobny RENEGADE”,
- „Potwierdzony RENEGADE”,
- pocisku rakietowego wystrzelonego w kierunku terytorium Rzeczypospolitej Polskiej,
- bezzałogowego statku powietrznego, który przekroczył granicę państwową i wykonuje lot w przestrzeni powietrznej Rzeczypospolitej Polskiej niezgodnie z obowiązującymi przepisami.
Przepisy ustawy przewidują możliwość zestrzelenia obcego cywilnego statku powietrznego, który nie posiada żadnych osób na pokładzie lub na pokładzie którego znajdują się wyłącznie osoby zamierzające użyć tego statku powietrznego jako środka ataku o charakterze terrorystycznym.
W ustawie z dnia 12 października 1990 r. o Straży Granicznej dodano przepisy umożliwiających użycie SZ RP na zasadach analogicznych do obecnie obowiązujących z tym, że w przypadku gdy wymagają tego względy obronności państwa lub nienaruszalności granicy państwowej. Użycie SZ RP będzie następowało na podstawie postanowienia Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej wydanego na wniosek Prezesa Rady Ministrów. W przypadkach niecierpiących zwłoki decyzję o użyciu oddziałów i pododdziałów SZ RP będzie podejmował Minister Obrony Narodowej, na wniosek ministra właściwego do spraw wewnętrznych określający zakres i formę pomocy, zawiadamiając o niej niezwłocznie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej i Prezesa Rady Ministrów. Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej w takim przypadku niezwłocznie wydawał będzie postanowienie o zatwierdzeniu lub uchyleniu decyzji Ministra Obrony Narodowej.
W ustawie z dnia 3 lipca 2002 r. – Prawo lotnicze określono zasady i tryb postępowania w odniesieniu do statku powietrznego, który wykonuje lot w przestrzeni powietrznej Rzeczypospolitej Polskiej w sposób odbiegający od ustalonej organizacji lotu i mogący stanowić zagrożenie dla bezpieczeństwa wielu osób. W takim przypadku przewidziano, że państwowy organ zarządzania ruchem lotniczym wzywa statek powietrzny do:
- odpowiedniej zmiany kierunku lub wysokości lotu;
- lądowania na wskazanym przez ten organ lotnisku;
- wykonania innych poleceń mających na celu przywrócenie właściwego kierunku lub wysokości lotu.
W przypadku niezastosowania się do któregokolwiek z wezwań lub poleceń, o których mowa powyżej, zastosowanie znajdą przepisy art. 18b ust. 2–5 i art. 18bb–18bj ustawy z dnia 12 października 1990 r. o ochronie granicy państwowej.
W ustawie z dnia 10 czerwca 2016 r. o działaniach antyterrorystycznych rozszerzono możliwości prowadzenia działań antyterrorystycznych poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej w polskiej wyłącznej strefie ekonomicznej.
Celem zmiany wprowadzonej w ustawie z dnia 5 lipca 2018 r. o zmianie ustawy o inwestycjach w zakresie terminalu regazyfikacyjnego skroplonego gazu ziemnego w Świnoujściu oraz niektórych innych ustaw, jest zapewnienie środków na finansowanie odszkodowań za nieruchomości, które na podstawie specustawy terminalowej przeszły na własność Skarbu Państwa, w przypadku gdy postępowanie w sprawie ustalenia wysokości odszkodowania zostało wszczęte i nie zostało zakończone ostateczną decyzją przed dniem 27 maja 2021 r.
Ustawa wejdzie w życie po upływie 30 dni od dnia ogłoszenia z wyjątkiem art. 8 (zmiany w ustawie z dnia 5 lipca 2018 r. o zmianie ustawy o inwestycjach w zakresie terminalu regazyfikacyjnego skroplonego gazu ziemnego w Świnoujściu oraz niektórych innych ustaw), który wejdzie w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia.
Źródło: Kancelaria Prezydenta RP
