Morska energetyka wiatrowa jest postrzegana jako jedno z narzędzi walki ze zmianami klimatu, wspierając realizacje celów Europejskiego Zielonego Ładu. Temat ESG (ang. environmental, social, corporate governance) znajduje się w centrum zainteresowania firm działających w sektorze morskiej energetyki wiatrowej. Aby włączyć się w łańcuchy dostaw dla projektów offshore wind, dostawcy oraz poddostawcy usług i komponentów powinni wziąć pod uwagę raportowanie ESG. Eksperci wskazują, że stosunkowo to nowy obszar, wyzwaniem może być brak kadr i specjalistów w zakresie ESG z racji dużego zainteresowania wdrażaniem polityk ESG w firmach. Był to główny temat dyskusji grupy roboczej działającej w ramach inicjatywy Blue Baltic Community, inicjatywy Gdańskiej Fundacji Przedsiębiorczości STARTER. Patronem branżowym projektu jest Polskie Towarzystwo Morskiej Energetyki Wiatrowej (PTMEW), patronem medialnym – portal branżowy OffshoreWindPoland.pl.
Dr Joanna Czerepko z Uniwersytetu Gdańskiego przedstawiła założenia ESG oraz historię kształtowania się tej dziedziny, która jest obecnie jednym z ważniejszych elementów rozwoju biznesu, w tym energetyki i przemysłu. Polityki ESG są zgodne z unijnymi dążeniami do budowy zrównoważonej gospodarki. Ważną rolę w ograniczeniu wpływu na środowisko i otoczenie odegrają firmy.
– Obecnie konsumujemy w tempie o 50% szybszym niż tempo odtwarzania zasobów – powiedziała.
ESG pojawia się obecnie silnie w mediach, ale także w sferze biznesu, który coraz częściej w raportach uwzględnia normy zrównoważonego rozwoju. Nie jest to najnowsze podejście, a wywodzi się z dziedziny zrównoważonego rozwoju. Ekspertka zauważyła, że np. recykling, który jest obecnie odmieniany przez wszystkie przypadki w biznesie, nie jest w 100% w pełni ekologiczny, zwłaszcza na etapie np. przetwarzania plastiku.
Raportowanie ESG bazuje na dwóch aktach prawnych – dyrektywie o sprawozdawczości przedsiębiorstw w zakresie zrównoważonego rozwoju oraz standardach raportowania zrównoważonego rozwoju, które w ostatnim czasie Unia Europejska przedstawiła w ramach dyrektywa CSRD (ang. Corporate Sustainability Reporting Directive). W raportach firm częściej spotyka się już nie tylko określenie „zasoby środowiskowe”, a „kapitał środowiskowy”.
Kryteria ESG spotykane są już w przetargach i zamówieniach publicznych, co oznacza, że dostawcy, którzy nie wdrażają polityki ESG, będą mieli mniejsze szanse na zdobycie kontraktów. W relacjach biznesowych oraz przy zawieraniu kontraktów, kontrahenci mogą poprosić o informacje podwykonawcy w zakresie np. warunków pracy, równego traktowanie, równości szans dla wszystkich oraz innych praw związane z pracą (np. dostęp do wody i warunki sanitarne).
Ekspertka wskazała, że raport ESG to najmniejszy problem dla firmy, gdyż dokument jest produktem finalnym procesu. Kluczem są wdrożenia kryteriów w praktyce. Przykładami wdrożenia polityk zrównoważonego rozwoju i ESG w branży offshore wind to np. projekty w pełni recyklingowanych łopat wiatrowych Siemens Gamesa. Kolejna aktywność inwestorów to działania podjęte na rzecz bioróżnorodności.
Wojciech Iwulski, założyciel i prezes zarządu Fundacji Rozwoju Interim Managementu (FRIM) wskazał, że firma wdrażając ESG musi rozpoznać dwa obszary – podmioty weryfikujące i certyfikujące (ok. 30 firm wiodących w Polsce, jak DNV, LRQA, B.V., itd.). Druga grupa to biegli rewidenci, czyli grupa, która dopiero się uczy tematyki.
W ratingach ESG (jest ich ponad 600 firm) segment governance (G) stanowi 40%, z kolei udział kategorii environmental i social jest na różnym poziomie i zależy od branży. W przypadku morskiej energetyki wiatrowej udział będzie oscylował na poziomie po 30% dla kategorii E i S. Inwestorzy z reguły zaczynają od oceny wdrożenia G.
Jako dobry przykład wdrożenia polityk ESG i raportowania jest duński Ørsted, który jest obecnie jednym z liderów w tym zakresie na rynku. Firma postawiła na w pełni zaangażowany łańcuch wartości, który jest kluczowy do osiągniecia celów we wszystkich standardach i ratingach. Wpływ łańcucha wartości stanowi blisko 80-90% całego wpływu organizacji (pozytywnego i negatywnego) na otoczenie.
Ekspert przedstawił etapy wdrażania polityk ESG w firmie. O ile eksperci ESG są świadomi wagi raportowania, to podkreślił, że wola działań leży po stronie zrozumienia tematyki u władz danej firmy. Od 2026 r. ok. 3600 polskich przedsiębiorstw będzie musiało obowiązkowo przygotowywać raporty niefinansowe, z czego – w ocenie eksperta – ok. 1000 działa już w tym zakresie. Wyzwaniem jest brak kadr. Obecnie w Polsce ok. 150 firm rocznie może liczyć na kompleksowe wsparcie w zakresie ESG. Brakuje na rynku ekspertów w tym zakresie, co oznacza, że raporty i działania mogą być nie zawsze dobrze przygotowane. Kluczowe są szkolenia i pilna edukacja.
–Raport jest odzwierciedleniem rzeczywistości. Obszerny raporty nie oznacza, że jest dobry. Strategia ESG nie jest działaniem równoległym, ale częścią nadrzędnej strategii firmy – powiedział.
Świadomość polskich firm powinna wzrosnąć i ostatecznie sięgać poziomu liderów rynkowych. Powiedział, że często nawet największe podmioty są w „przedsionku” wdrażania ESG w porównaniu do wiodących organizacji w poszczególnych segmentach. Polscy przedsiębiorcy będąc częścią europejskich łańcuchów wartości nie powinni czekać, gdyż mają dużo do nadrobienia we wdrażaniu polityk ESG.
