Minister energii Lars Aagaard zapowiedział przygotowania do rozpisania nowej aukcji w tym roku na łączną moc 2-3 GW w MFW, w której może zostać zaoferowane państwowe wsparcie. Prezydent Litwy Gitanas Nausėda potwierdził gotowość państw bałtyckich do historycznej synchronizacji systemów elektroenergetycznych z siecią Europy kontynentalnej. Te i inne informacje w najnowszym Przeglądzie Bałtyckim – Offshore Wind Baltic.
DANIA | Wstrzymanie aukcji i analiza wprowadzenia subsydiów
Duńskie Ministerstwo Energii ogłosiło wstrzymanie wszystkich trwających aukcji dotyczących morskich farm wiatrowych, ponieważ obecny system nie sprawdza się w aktualnych warunkach rynkowych. Decyzja ta następuje po nieudanej ostatniej aukcji w grudnia 2024 r., który nie przyciągnęła żadnych ofert z rynku. Minister energii Lars Aagaard zapowiedział przygotowania do nowej aukcji w tym roku na łączną moc 2-3 GW, w której mogą zostać zaoferowane państwowe subsydia – informuje agencja Reuters.
Sytuacja jest szczególnie znacząca dla Danii, będącej pionierem energetyki wiatrowej i siedzibą kluczowych firm sektora – producenta turbin Vestas oraz największego na świecie dewelopera morskiej energetyki wiatrowej Ørsted. Problemy branży podkreśla także piątkowa informacja o zmianie CEO w Ørsted.
Rząd duński jednocześnie zapowiedział wsparcie finansowe dla rurociągu wodorowego łączącego Danię z granicą niemiecką, który ma być gotowy do 2030 r. Projekt ma kluczowe znaczenie dla wykorzystania nadwyżek energii z farm wiatrowych do produkcji zielonego wodoru, co jest istotnym elementem europejskiej transformacji energetycznej.
Litwa, Łotwa i Estonia gotowe do synchronizacji sieci z Europą kontynentalną
Prezydent Litwy Gitanas Nausėda potwierdził gotowość państw bałtyckich do historycznej synchronizacji systemów elektroenergetycznych z siecią Europy kontynentalnej. 8 lutego 2025 r. kraje bałtyckie odłączą pozostałą infrastrukturę z Rosją, Białorusią i Obwodem Kaliningradzkim, rozpoczynając wspólne testy pracy wyspowej. Następnego dnia, 9 lutego, system energetyczny rozpocznie pracę w trybie synchronicznym z sieciami Europy kontynentalnej.
W ramach przygotowań do synchronizacji w krajach bałtyckich zrealizowano ponad 40 projektów niezbędnych do zapewnienia stabilności systemu. Litwa jest jedynym krajem w regionie, który przeprowadził pełny test pracy wyspowej. W ramach projektu zainstalowano 9 kompensatorów synchronicznych w trzech krajach bałtyckich, zmodernizowano linie przesyłowe w Estonii oraz dwa połączenia międzysystemowe Estonia-Łotwa, a także budowana jest jedna nowa linia. Na Łotwie planowane jest wdrożenie systemów magazynowania energii elektrycznej.
Proces synchronizacji, do którego kraje bałtyckie przygotowywały się przez prawie dwie dekady, jest finansowany przez Unię Europejską i ma na celu zapewnienie niezależności energetycznej regionu. Projekt obejmuje również rozwój wewnętrznej sieci elektroenergetycznej w Polsce w celu zapewnienia sprawnego przesyłu energii.
LITWA | Litwa ostrzega przed możliwymi prowokacjami podczas synchronizacji sieci
Narodowe Centrum Zarządzania Kryzysowego wraz z Departamentem Bezpieczeństwa Państwa (VSD) Litwy wydało ostrzeżenie o potencjalnych zagrożeniach związanych z synchronizacją systemu elektroenergetycznego z siecią kontynentalnej Europy planowaną na 9 lutego. Według VSD, Rosja może próbować zdyskredytować decyzję państw bałtyckich o odłączeniu się od pierścienia BRELL poprzez kampanie dezinformacyjne, cyberataki na sektor energetyczny oraz potencjalne działania kinetyczne wymierzone w infrastrukturę krytyczną.
W odpowiedzi na zagrożenia rząd litewski podjął 8 stycznia 2025 r. decyzję o przyspieszeniu wdrożenia fizycznej ochrony stacji rozdzielczej i transformatorowej „LitPol Link” w Olicie. Wzmocniono także obecność sił NATO i litewskiej armii na Morzu Bałtyckim oraz cyberbezpieczeństwo w kluczowych instytucjach. Międzyinstytucjonalna grupa analityków monitoruje rosyjskie próby ataków informacyjnych, a w styczniu przeprowadzono ćwiczenia symulujące różne scenariusze kryzysowe.
Władze litewskie ostrzegają, że Rosja może próbować przekonywać opinię publiczną o niezdolności państw bałtyckich do samodzielnego funkcjonowania bez rosyjskiego systemu energetycznego oraz o potencjalnym wzroście cen energii. Wskazują również na zwiększone ryzyko przypadkowych incydentów mogących uszkodzić infrastrukturę podmorską na Morzu Bałtyckim.
LITWA | Inspekcja połączenia LitPol Link przed synchronizacją krajów bałtyckich
Polski operator systemu przesyłowego PSE przeprowadził helikopterową inspekcję połączenia elektroenergetycznego LitPol Link między Polską a Litwą przed planowaną na 9 lutego synchronizacją systemów energetycznych państw bałtyckich z siecią kontynentalnej Europy. Helikoptery PSE, wyposażone w specjalistyczny sprzęt do oceny stanu infrastruktury i wykrywania potencjalnych zagrożeń, patrolowały całą trasę połączenia.
Działająca od 2015 roku dwutorowa linia 400 kV LitPol Link, łącząca stację Ełk Bis w Polsce ze stacją w Olicie na Litwie, będzie kluczowym elementem synchronizacji. Od połowy stycznia 2025 r. stacja rozdzielcza i transformatorowa LitPol Link jest dodatkowo chroniona przez funkcjonariuszy litewskiej Służby Bezpieczeństwa Publicznego (VST).
8 lutego 2025 r. operatorzy systemów przesyłowych krajów bałtyckich odłączą sieci Litwy, Łotwy i Estonii od systemu IPS/UPS kontrolowanego przez Rosję i rozpoczną wspólny test pracy wyspowej, po którym nastąpi synchronizacja z siecią kontynentalnej Europy.
NIEMCY/DANIA | Projekt Bornholm Energy Island otrzymuje znaczące wsparcie finansowe UE
Komisja Europejska przyznała 645 mln euro z programu Connecting Europe Facility (CEF) na realizację projektu Bornholm Energy Island, wspólnej inicjatywy operatorów systemów przesyłowych Energinet i 50Hertz. Projekt ten, pierwszy tego typu łączący połączenia elektroenergetyczne między Danią a Niemcami z morską energetyką wiatrową, zakłada przyłączenie 3 GW mocy z morskich farm wiatrowych do europejskiej sieci elektroenergetycznej w latach 30-tych XXI wieku.
Planowana infrastruktura umożliwi przesył energii elektrycznej poprzez nowe połączenia sieciowe do Niemiec (2 GW) oraz na duński ląd stały (1,2 GW). Minister Gospodarki i Ochrony Klimatu Niemiec Robert Habeck podkreślił, że dofinansowanie ze strony Komisji Europejskiej potwierdza, iż Bornholm Energy Island stanowi modelowy przykład współpracy transgranicznej, przyczyniający się do zapewnienia przyjaznego dla klimatu, bezpiecznego i przystępnego cenowo zaopatrzenia w energię.
Operatorzy systemów przesyłowych będą kontynuować ścisłą współpracę w celu dalszego rozwoju projektu. Rządy Niemiec i Danii zobowiązały się do jak najszybszego wdrożenia ram prawnych i regulacyjnych niezbędnych dla tego oraz przyszłych projektów współpracy w zakresie morskiej energetyki wiatrowej.
