W warszawskiej siedzibie Ministerstwa Klimatu i Środowiska doszło do przełomowego spotkania przedstawicieli państw regionu Morza Bałtyckiego w ramach inicjatywy Baltic Energy Market Interconnection Plan (BEMIP). 12 maja 2025 roku podpisano zaktualizowane memorandum znacząco rozszerzające zakres współpracy energetycznej w regionie.
W spotkaniu grupy wysokiego szczebla BEMIP uczestniczyli ministra klimatu i środowiska Paulina Hennig-Kloska, unijny komisarz ds. energii i mieszkalnictwa Dan Jørgensen oraz przedstawiciele Szwecji, Danii, Niemiec, Estonii, Łotwy, Litwy, Finlandii i Norwegii.
Nowy dokument rozszerza dotychczasowe obszary współpracy o dekarbonizację sieci gazowych, w tym rozwój infrastruktury dla wodoru i biometanu, intensyfikację rozwoju morskiej energetyki wiatrowej oraz wzmocnienie ochrony infrastruktury krytycznej z uwzględnieniem cyberbezpieczeństwa. Memorandum obejmuje również współpracę w zakresie technologii wychwytywania i składowania/wykorzystania CO₂ (CCS/CCU).
„Morze Bałtyckie odgrywa coraz istotniejszą rolę w zapewnieniu bezpieczeństwa energetycznego Unii Europejskiej. Wraz z rosnącym znaczeniem regionu pojawiają się jednak nowe wyzwania – ochrona infrastruktury krytycznej staje się coraz bardziej wymagająca. Rewizja Memorandum BEMIP otwiera drogę do jeszcze ściślejszej i bardziej efektywnej współpracy, umożliwiając nam wspólne i zdecydowane reagowanie na zagrożenia w dynamicznie zmieniającym się otoczeniu geopolitycznym,” podkreśliła ministra Hennig-Kloska.
W porównaniu do pierwotnego memorandum z 2015 roku, które koncentrowało się głównie na rynku energii elektrycznej, gazu oraz infrastrukturze przesyłowej, nowy dokument wprowadza istotne zmiany w strukturach zarządzania oraz mechanizm regularnej aktualizacji planu działań.
Podczas spotkania wskazano na szczególne znaczenie regionalnej współpracy energetycznej w kontekście zagrożeń po rosyjskiej inwazji na Ukrainę. Przedstawiciele państw regionu zwrócili uwagę, że obszar Morza Bałtyckiego odpowiada za ponad jedną trzecią zużycia energii i emisji gazów cieplarnianych w Unii Europejskiej, co czyni współpracę w tym regionie kluczową dla realizacji unijnych celów energetyczno-klimatycznych.
Wśród dotychczasowych sukcesów współpracy wymieniono udaną synchronizację sieci elektroenergetycznych Litwy, Łotwy i Estonii zrealizowaną w lutym 2025 roku, rozwój licznych połączeń międzysystemowych w regionie oraz inicjatywę Nordic–Baltic Hydrogen Corridor.
Baltic Energy Market Interconnection Plan (BEMIP) to unijna inicjatywa zapoczątkowana w 2008 roku, której celem jest integracja rynków energii elektrycznej i gazu w regionie Morza Bałtyckiego oraz zakończenie ich izolacji energetycznej. Jest ona realizowana we współpracy z Komisją Europejską oraz krajami bałtyckimi – Polską, Danią, Estonią, Finlandią, Litwą, Łotwą, Szwecją, Niemcami, a także Norwegią uczestniczącą w grupie w roli obserwatora.
Współpraca energetyczna w regionie Morza Bałtyckiego stanowi istotny element szerszej transformacji europejskiego systemu energetycznego. Rozwój niskoemisyjnych źródeł energii, zwiększona integracja rynków oraz wzmocnienie bezpieczeństwa infrastruktury krytycznej są kluczowe nie tylko dla realizacji celów klimatycznych, ale również dla zapewnienia stabilnych i przystępnych cenowo dostaw energii w coraz bardziej niepewnym otoczeniu geopolitycznym. Podpisanie zaktualizowanego memorandum BEMIP pokazuje, że państwa regionu rozumieją potrzebę przyspieszenia wspólnych działań wobec rosnących wyzwań energetycznych i klimatycznych.
