Najwyższa Izba Kontroli przedstawiła plan pracy na 2025 rok, zakładający przeprowadzenie 90 kontroli planowych. Aż 63 z nich będą dotyczyć bezpieczeństwa narodowego, które uznano za priorytet strategiczny. Kontrolerzy NIK sprawdzą, czy prawidłowo realizowano zadania związane z zabezpieczeniem infrastruktury krytycznej w portach morskich RP.
Plan powstał w oparciu o analizę ryzyka oraz sugestie organów państwowych. Spośród 159 propozycji tematów kontroli zgłoszonych przez różne instytucje (w tym 104 od komisji sejmowych), do planu włączono 15 tematów realizujących 17 sugestii zewnętrznych.
NIK skupi się na trzech głównych obszarach: finansach i gospodarce (w tym kontrola NBP i BGK oraz realizacji KPO), sprawach społecznych (m.in. szpitale kliniczne, opieka okołoporodowa, programy mieszkaniowe) oraz środowisku (ze szczególnym uwzględnieniem gospodarki wodnej i transportu).
Wśród kluczowych obszarów kontroli znajdą się m.in. stan przygotowania służb mundurowych na wypadek zewnętrznego zagrożenia, zdolności operacyjne Wojsk Obrony Terytorialnej, funkcjonowanie Polskiej Grupy Zbrojeniowej oraz zabezpieczenie granic państwa, w tym budowa zapory elektronicznej na granicy z Rosją.
Poniżej przedstawiamy planowane w 2025 r. kontrole NIK, które dotyczą bezpośrednio lub pośrednio energetyki, inwestycji i infrastruktury dotyczą. Są to:
- Reforma planowania i zagospodarowania przestrzennego | Pytanie definiujące cel główny kontroli; Czy rzetelnie i prawidłowo przygotowano i realizowano reformę planowania i zagospodarowania przestrzennego oraz czy pozwala ona osiągnąć zakładano w niej cele?
- Pozyskiwanie pracowników z rynków zagranicznych | Pytanie definiujące cel główny kontroli: Czy funkcjonujący system zatrudniania lub wykonywania pracy przez cudzoziemców pozwalał skutecznie weryfikować wnioski o wydanie zgody na zatrudnienie cudzoziemca oraz oświadczenia pracodawców o zamiarze powierzenia pracy cudzoziemcowi, a także czy warunki ich zatrudnienia oraz wykonywania pracy były zgodne z obowiązującymi przepisami?
- Działania na rzecz ograniczania negatywnego wpływu odkrywkowej eksploatacji kopalin na wody podziemne i powierzchniowe | Pytanie definiujące cel główny kontroli: Czy prawidłowo i skutecznie realizowano działania mające na celu ograniczenie negatywnego wpływu odkrywkowej eksploatacji kopalin na wody podziemne i powierzchniowe?
- Badanie sprawozdania finansowego Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej z realizacji programu priorytetowego „Czyste Powietrze” (umowa między Skarbem Państwa a Międzynarodowym Bankiem Odbudowy i Rozwoju)
- Przygotowanie Państwowej Straży Pożarnej do akcji ratowniczo-gaśniczych w szczególności z udziałem pojazdów elektrycznych oraz instalacji fotowoltaicznych | Pytanie definiujące cel główny kontroli: Czy Państwowa Straż Pożarna była przygotowana do przeprowadzania akcji ratowniczo-gaśniczych w szczególności z udziałem pojazdów elektryczny.
- Działalność Anwil S.A. | Pytanie definiujące cel główny kontroli: Czy działalność Anwil S.A. w latach 2018–2024 była zgodna z przepisami prawa i gospodarna?
- Zapewnienie bezpieczeństwa infrastruktury krytycznej w portach morskich RP | Pytanie definiujące cel główny kontroli: Czy prawidłowo realizowano zadania związane z zabezpieczeniem infrastruktury krytycznej w portach morskich RP?
- Wykorzystanie zasobów spółek Grupy Kapitałowej Jastrzębskiej Spółki Węglowej w zakresie udzielania zamówień GK JSW | Pytanie definiujące cel główny kontroli: Czy w GK JSW prawidłowo i gospodarnie udzielano zamówień, z uwzględnieniem zasobów spółek Grupy?
Wszystkie kontrole planowe mają zakończyć się w 2025 roku, przy czym dla 39 z nich pełne informacje o wynikach będą dostępne do końca 2025 roku, a dla 48 – w 2026 roku. Dodatkowo NIK będzie kontynuować 29 kontroli rozpoczętych w 2024 roku.
Łączny budżet kontroli nie został ujawniony, ale ich zakres wskazuje na kompleksowe podejście do oceny funkcjonowania państwa, ze szczególnym naciskiem na kwestie bezpieczeństwa narodowego w kontekście obecnej sytuacji geopolitycznej.
