W przełomowym momencie dla europejskiej infrastruktury energetycznej, 9 lutego 2025 roku o godzinie 14:05, Estonia, Łotwa i Litwa pomyślnie zsynchronizowały swoje systemy elektroenergetyczne z siecią Europy kontynentalnej. To wydarzenie stanowi ostateczne zakończenie 65-letniej zależności energetycznej regionu od Rosji.
Znaczenie strategiczne
Synchronizacja umożliwia krajom bałtyckim pełną integrację z europejskim systemem energetycznym, który obsługuje ponad 400 milionów użytkowników w 26 krajach. W ramach tego procesu wszystkie połączenia elektroenergetyczne z Rosją i Białorusią zostały trwale odłączone, co znacząco wzmacnia bezpieczeństwo energetyczne regionu.
Żygimantas Vaičiūnas, minister energetyki Litwy, podkreślił symboliczne znaczenie tego wydarzenia: „Podobnie jak Bałtycki Łańcuch zjednoczył nasze narody w dążeniu do niepodległości przed dekadami, dziś umacniamy naszą niezależność w sektorze energetycznym, odłączając się od Rosji i łącząc z Europą.”
Techniczne aspekty i współpraca międzynarodowa
Projekt jest rezultatem wieloletniej współpracy operatorów systemów przesyłowych: Elering (Estonia), Augstsprieguma tīkls (Łotwa) i Litgrid (Litwa). Kluczową rolę odegrał polski operator PSE, który koordynował proces jako bezpośredni sąsiad i fizyczne połączenie z siecią kontynentalną.
Mindaugas Keizeris, dyrektor EPSO-G, wskazał, że synchronizacja stwarza solidne podstawy dla dalszej transformacji energetycznej i rozwoju odnawialnych źródeł energii w regionie.
Wsparcie europejskie
Projekt otrzymał znaczące wsparcie ze strony Unii Europejskiej i ENTSO-E (Europejskiego Stowarzyszenia Operatorów Systemów Przesyłowych), obejmujące zarówno finansowanie infrastruktury, jak i wsparcie techniczne. Środki pochodziły częściowo z instrumentu „Łącząc Europę” (CEF).
Synchronizacja stanowi nie tylko techniczne osiągnięcie, ale przede wszystkim jest krokiem milowym w kierunku pełnej integracji energetycznej krajów bałtyckich z Unią Europejską, wzmacniając bezpieczeństwo energetyczne całego regionu.
