Komisja Europejska przedstawiła propozycję włączenia międzynarodowej umowy „Bioróżnorodność poza jurysdykcją krajową” (ang. Marine Biodiversity of Areas Beyond National Jurisdiction, BBNJ), zwanej także Traktatem o Morzach Otwartych, do prawa UE. Ten przełomowy dokument, podpisany przez przewodniczącą Komisji Europejskiej Ursulę von der Leyen we wrześniu 2023 roku, ma na celu ochronę oceanów, przeciwdziałanie degradacji środowiska, walkę ze zmianami klimatu oraz ograniczenie utraty bioróżnorodności.
Proponowana dyrektywa pomoże państwom członkowskim wdrożyć wszystkie części porozumienia, koncentrując się na kluczowych elementach przy minimalizacji obciążeń regulacyjnych:
- utworzenie wielkopowierzchniowych morskich obszarów chronionych na wodach międzynarodowych w celu ochrony życia morskiego;
- wprowadzenie wymogu oceny oddziaływania na środowisko morskie przed zatwierdzeniem działalności na wodach międzynarodowych;
- ułatwienie wymiany zasobów genetycznych i zapewnienie sprawiedliwego podziału korzyści z morskich zasobów genetycznych oraz informacji o sekwencjach cyfrowych.
Propozycja ta wspiera zarówno cele Globalnych Ram Bioróżnorodności Kunming-Montreal, w tym ochronę co najmniej 30% oceanów do 2030 roku, jak i nadchodzący Europejski Pakt na Rzecz Oceanów. Uprości ona również procesy administracyjne i zapewni równe warunki działania w UE.
Unia Europejska zobowiązała się do ratyfikacji umowy BBNJ przed Konferencją Oceaniczną ONZ w Nicei w czerwcu 2025 roku. Dyrektywa musi zostać wprowadzona przed wejściem w życie umowy, co nastąpi 120 dni po ratyfikacji przez 60 krajów.
Obszary poza jurysdykcją krajową stanowią prawie dwie trzecie światowych oceanów, w tym morza otwarte i dno morskie. Te bogate w zasoby i bioróżnorodność tereny zapewniają kluczowe korzyści ekologiczne, ekonomiczne i naukowe, ale są zagrożone przez zanieczyszczenia, nadmierną eksploatację i zmiany klimatyczne, potrzebując pilnej ochrony. W odpowiedzi na te wyzwania 89 krajów podpisało traktat BBNJ w 2023 roku.
