Morska energetyka wiatrowa to nie tylko kluczowy element transformacji energetycznej Polski, ale także sektor, który musi sprostać wyzwaniom związanym ze zrównoważonym rozwojem. Branża skupia się na budowie farm wiatrowych na Bałtyku, jednak coraz większą wagę przykłada także do aspektów środowiskowych, społecznych i ładu korporacyjnego (ESG) oraz gospodarki o obiegu zamkniętym (GOZ). Był to temat dyskutowany podczas kolejnego spotkania Grupy Roboczej Blue Baltic Community, inicjatywy Inkubatora Starter w Gdańsku. Portal OffshoreWindPoland.pl jest patronem medialnym projektu.
Wdrażanie zasad ESG w offshore wind to przede wszystkim minimalizacja wpływu na ekosystem morski, uczciwe praktyki w łańcuchu dostaw oraz transparentne zarządzanie. Z kolei GOZ wymaga przemyślenia całego cyklu życia turbin wiatrowych – od projektowania po ich demontaż i recykling. Branża wiatrowa poczyniła na przestrzeni lat znaczące postępy w tym zakresie. To szczególnie istotne, gdy weźmiemy pod uwagę, że pierwsze polskie farmy wiatrowe na morzu zaczną działać już za kilka lat.
Branża stoi przed szeregiem pytań: Jak projektować komponenty, by maksymalizować możliwość ich ponownego wykorzystania? Jakie standardy ESG powinni spełniać dostawcy? Jak raportować działania ESG? Odpowiedzi na te pytania udzielili eksperci podczas spotkania Blue Baltic Community, które odbyło się 10 października 2024 r.
-Blue Baltic Community to nie tylko spotkania dotyczące innowacyjnych technologii dla firm z sektora morskiej energetyki wiatrowej, ale również skupiające się na rozwiązaniach i innowacjach dla małych i średnich przedsiębiorstw z regionu Pomorza. Na dzisiejszym spotkaniu rozmawialiśmy na temat unijnej dyrektywy CSRD (ESG), która stanowi jedno z najbardziej aktualnych, a zarazem rozwojowych zagadnień dotyczących wszystkich przedsiębiorców. Morska energetyka wiatrowa jest obecnie jedną z najważniejszych inwestycji, celujących w zminimalizowanie emisyjności produkcji energii oraz walki ze zmianami klimatycznymi – wyjaśnia Paweł Braun, prezes Gdańskiej Fundacji Przedsiębiorczości zarządzającej Inkubatorem Starter.
Braun dodaje, że ważnym aspektem dopełniającym spotkanie było szerokie omówienie i dyskusja na temat GOZ, która stanowi istotny czynnik wpisujący się w planowanie strategii biznesowych, zarówno dla przedsiębiorstw długo istniejących na rynku, jak i dla startupów.
„Podczas spotkania skupiliśmy się na zrównoważonym rozwoju oraz odpowiedzialności społecznej biznesu – zarówno w odniesieniu do ogromnych firm z branży niebieskiej energii (na przykładzie Ørsted), ale również na strategicznym i przyszłościowym myśleniu mniejszych podmiotów, ich obecności w łańcuchach dostaw większych przedsiębiorstw i przełożeniu wdrażania rozwiązań ESG na relacje biznesowe, społeczne oraz ochronę środowiska”.
Jakub Budzyński, prezes Polskiej Izby Morskiej Energetyki Wiatrowej (PIMEW) wskazał, że ESG staje się popularnym tematem w sektorze morskiej energetyki wiatrowej, tym bardziej, że dotyczy łańcuchów dostaw i przemysłu. Firmy uczestniczące w łańcuchach dostaw oraz aspirujące do nich muszą spełniać określone standardy w zakresie ESG, co jest wyzwaniem, gdyż jest to nowy obszar dla dostawców. Sami inwestorzy na rynku już od dawna wprowadzają praktyki ESG, wymagając od współpracujących firm standardów zrównoważonego rozwoju.
Perspektywa światowego inwestora
Joanna Wis-Bielewicz, szefowa działu rozwoju rynku w Ørsted Polska opowiedziała o drodze duńskiej firmy od statusu inwestora specjalizującego się w sektorze konwencjonalnym (DONG Energy) do światowego lidera w rozwoju OZE, w tym morskiej energetyce wiatrowej. Firma zarządza obecnie 32 morskimi farmami wiatrowymi. W Polsce rozwija projekty MFW Baltica 2 i 3, które zapewnią bezemisyjną energię 4 mln gospodarstw domowych.
-Do 2025 roku postanowiliśmy stworzyć biznes neutralny klimatycznie, do 2040 – neutralny dla klimatu łańcuch dostaw – powiedziała.
Projekty realizowane po 2030 roku będą miały pozytywny wpływ na ochronę bioróżnorodności.
-Zobowiązaliśmy się, że żadna z naszych turbin nie zostanie odesłana na składowisko odpadów – podkreśliła.
Ørsted jest obecny na liście A organizacji CDP Climate Change jako światowy lider w dziedzinie działań na rzecz klimatu i jest jedyną firmą energetyczną na świecie z celem zerowej emisji netto popartym nauką zatwierdzonym przez inicjatywę Science Based Targets (SBTi).
Dla Ørsted kluczowa jest dekarbonizacja łańcucha dostaw. Eksperta zauważyła, że ograniczenie emisji jest wyzwaniem i potrzebne są do tego technologie i innowacje, dlatego Duńczycy wspierają te obszary.
Inwestor realizuje z ekspertami Instytutu Elektrotechniki Sieci Łukasiewicza projekt, którego celem jest uzyskanie kompozytów z łopat wiatrowych. Obecnie z łopaty wiatrowej udaje się Ørsted odzyskać 90% materiałów – wyzwaniem jest pozostałe 10%.
Kolejnym aspektem kluczowym dla Ørsted jest ochrona różnorodności biologicznej. Ponad połowa światowego PKB jest uzależniona od dobrze funkcjonującej różnorodności biologicznej i tzw. usług ekosystemowych. Ørsted połączył siły z WWF w celu opracowania wskaźników różnorodności biologicznej. Specjalna organizacja została powołana wspólnie we współpracy z instytutami.
Wis-Bielewicz podkreśliła, że w segmencie społecznym Ørsted chce być najlepszym pracodawcą zapewniającym bezpieczeństwo pracy, a standardy zostały zaimplementowane z praktyk morskich zgodnie z zasadą „bez kompromisów”. W Polsce Ørsted wspiera inicjatywę „Choczewo. Gmina Napędzana Wiatrem„. Co roku inwestorzy przekazują ok. 1 mln złotych na inicjatywy społeczności z gminy Choczewo, aby być uznanym za dobrego sąsiada. Inwestor współpracuje z Uniwersytetem Morskim w Gdyni w zakresie projektów edukacyjnych.
Ørsted już raportuje swoją działalność według taksonomii od 2023 r.
– Naszym celem jest upewnienie się, że wszystkie nasze procesy i decyzje w organizacji wspierają zrównoważony rozwój – powiedziała.
Wskazała, że obecnie jedyną farmą wiatrową w pełni zrecyklingowaną jest Vindeby. Zauważyła, że globalni inwestorzy pracują nad wydłużeniem cyklu życia farm wiatrowych, które są zaprojektowane obecnie na 25-30 lat.
ESG a firmy w łańcuchach dostaw
Anna Kneba, przedsiębiorczyni z głęboką pasją do zrównoważonego rozwoju, wyjaśniła kwestie ESG z punktu widzenia firm. W 2024 r. działania ESG musi zaraportować 142 firmy, w 2025 r. będzie to już liczba 3606 podmiotów. W latach 2024-2026 ESG będzie raportowało obowiązkowo 3860 podmiotów. Jest to duże wyzwanie dla firm, gdyż jak wskazała, raportowanie ESG wymaga czasu i zasobów, a przede wszystkim agregowania informacji.
– Warto zacząć już teraz – powiedziała podkreślając, że danych raportu nie uda się zebrać w krótkim czasie wbrew powszechnej opinii.
Coraz więcej firm zwraca uwagę na to, jak podwykonawcy realizują cele w zakresie ESG. Dlatego w przypadku pozyskiwania potencjalnych kontraktów nawet najmniejsze firmy muszą się zetknąć z potrzebą agregowania informacji, których nie zgromadzi się w kilka miesięcy. Kompletne bazy danych niezbędne do raportowania są efektem wieloletniego i skrupulatnego gromadzenia danych.
Przekonywała, że warto wdrażać polityki ESG już teraz, gdyż inwestorzy poszukują firm przynoszących zyski, prowadzących działalność minimalizującą ryzyka biznesowe i gospodarcze, ale też prowadzących działalność odpowiedzialną społecznie i ekologicznie. Ponadto ESG poprawia dostęp do finansowania bankowego.
Zwróciła uwagę, że ryzyka klimatyczne na całym świecie wpływają nawet na mały biznes oddalony od zdarzeń w zakresie zmiany klimatu.
-To nie jest tylko kwestia bycia ekologicznym – to strategia rozwoju – powiedziała.
Pojawiają się wyzwania związane z ESG. Przede wszystkim jest to spójność między deklaracjami a działaniami. Jednym z objawów jest greenwashing, czyli zjawisko, w ramach którego firmy próbują wyglądać bardziej ekologicznie niż są w rzeczywistości.
– Raporty ESG mogą być podstawą do wyciągania konsekwencji prawnych, np. za fałszywe stwierdzenia – powiedziała.
Kolejnym aspektem jest edukacja i zrozumienie ESG, ale też zbieranie i agregowanie danych oraz skomplikowana siatka regulacyjna.
Zwróciła uwagę, że „raportowanie to maraton, nie sprint”. To ciągły proces rozwoju, który opiera się na długoterminowej strategii zrównoważonego rozwoju. Standardy VSM, zawierające trzy moduły raportowania, umożliwiają raportowanie dostosowane do specyfiki firmy.
GOZ wkracza do energetyki i przemysłu
Dr Joanna Czerepko, adiunkt na Wydziale Ekonomicznym Uniwersytetu Gdańskiego opowiedziała o GOZ, który jest bardzo związany z transformacją. Wskazała, że globalnie nie stać nas jako społeczeństwa na gromadzenie odpadów, a tymbardziej marnowanie wykorzystanych zasobów.
-W trakcie rewolucji przemysłowej wprowadzono gospodarkę linearną, co wydało się naturalne – bierzemy ze środowiska, zużywamy, a odpady składujemy – powiedziała.
W ramach zrównoważonego rozwoju tworzą się symbiozy przemysłowe, czyli nowa kategoria gospodarki. Np. kawa dla nas jest odpadem, a fusy są dla innej firmy surowcem.
Planując gospodarkę o obiegu zamkniętym trzeba mieć na uwadze ślad węglowy i sposób oraz częstotliwość użycia kupionych produktów.
– GOZ to system, w którym materiały nigdy nie stają się odpadami, a przyroda jest regenerowana. Materiały i produkty są utrzymywane poprzez procesy konserwacji, ponowne użycie, renowację czy recykling – wyjaśniał.
W przypadku małych firm zaleciła diagram przepływów, aby poszukać m.in. nowych możliwości. Kluczowa jest świadomość przerabianych materiałów i możliwości ich zagospodarowania. Temat GOZ będzie powszechniejszych, gdyż Unia Europejska wdraża zapisy przyjęte w ramach Circular Economy Action Plan.
Artykuł powstał we współpracy z
