Komisja Europejska zatwierdziła zmieniony polski Krajowy Plan Odbudowy o wartości 59,8 mld euro, wraz z rozdziałem REPowerEU. W ramach planu przewidziano stworzenie Funduszu Morskiej Energetyki Wiatrowej z budżetem pożyczkowym o wartości blisko 4,8 mld euro. Zatwierdzenie przez Radę umożliwi Polsce otrzymanie też zaliczki ze środków funduszy REPowerEU w wysokości 5,1 mld euro.
KPO dla Polski obejmuje kwotę 59,8 mld euro (34,5 mld euro w pożyczkach i 25,3 mld euro w dotacjach). Przewiduje 55 reform i 56 inwestycji.
Polski rozdział REPowerEU składa się z siedmiu nowych reform, siedmiu nowych inwestycji i trzech inwestycji przeniesionych z pierwotnego planu (dwie z nich zostały rozszerzone). Wdrożenie tych środków pomoże osiągnąć cel planu REPowerEU, jakim jest uniezależnienie Europy od rosyjskich paliw kopalnych na długo przed 2030 r. Reformy obejmują środki mające usprawnić procedury wydawania pozwoleń na OZE, usunięcie barier utrudniających przyłączanie OZE do sieci oraz promowanie umiejętności ekologicznych. Nowe inwestycje mają na celu wspieranie transformacji energetycznej, w tym sieci przesyłu i dystrybucji energii elektrycznej oraz morskich farm wiatrowych.
Przydział dotacji w ramach KPO i REPowerEU w Polsce (w wysokości odpowiednio 22,5 mld euro i 2,8 mld euro) oraz 34,5 mld euro w formie pożyczek w ramach KPO (23 mld euro w nowych pożyczkach w ramach RRF i 11,5 mld euro w pożyczkach w pierwotnym planie) sprawiają, że zmieniony plan ma łączną wartość 59,8 mld euro.
Dodatkowy bodziec dla transformacji ekologicznej w Polsce
W zmienionym planie położono duży nacisk na transformację ekologiczną – 46,6% dostępnych środków przeznaczono na działania wspierające cele klimatyczne (w porównaniu z 42,7 proc. w pierwotnym planie).
Nowe reformy zawarte w rozdziale REPowerEU dotyczą usprawnienia procedur wydawania pozwoleń dla projektów OZE, usunięcia barier w integracji OZE z sieciami elektroenergetycznymi oraz nowych rozwiązań regulacyjnych na rzecz przyspieszonego rozwoju sieci elektroenergetycznych. Ponadto plan przewiduje wsparcie na rzecz efektywności energetycznej w sektorze mieszkaniowym i przyspieszone wycofywanie paliw kopalnych z ogrzewania domów, wsparcie dla rozwoju umiejętności potrzebnych do transformacji ekologicznej, a także ułatwianie rozwoju lokalnych społeczności energetycznych i promowanie mobilności zgodnej z zasadami zrównoważonego rozwoju. Nowe inwestycje obejmują rozwój sieci dystrybucji energii elektrycznej na obszarach wiejskich, wsparcie budowy i modernizacji systemów magazynowania energii, utworzenie funduszu wspierającego budowę morskich farm wiatrowych, a także utworzenie funduszu wspierającego szerszy zakres inwestycji w dziedzinie transformacji energetycznej.
Fundusz dla Morskiej Energetyki Wiatrowej
Celem Funduszu zarządzanego przez Bank Gospodarstwa Krajowego z budżetem co najmniej 4,785 mld euro ma być zachęcenie do inwestycji prywatnych i poprawy dostępu do finansowania w sektorze morskiej energetyki wiatrowej w Polsce. Zaznaczono, że umowy finansowania z beneficjentami końcowymi mają na celu realizację co najmniej dwóch projektów farm o łącznej mocy co najmniej 3 GW. Wsparcie będzie polegało na udzielaniu pożyczek bezpośrednio sektorowi prywatnemu, jak również podmiotom sektora publicznego, którzy wytwarzają lub zamierzają produkować energię z morskich farm wiatrowych.
Jak wskazano, w celu realizacji inwestycji ze środków funduszu rząd Polski i BGK powinny zawrzeć umowę wykonawczą określającą szereg kwestii w tym m.in. opis procesu wyboru projektów. Podkreślono, że decyzja w tym zakresie ma być podejmowana przez komitet inwestycyjny lub inny odpowiedni równoważny organ większością głosów przez członków niezależnych od rządu. Ponadto, inwestycja musi m.in. spełnić kryterium opłacalności ekonomicznej, być zgodna z zasadami czy nieczynienia poważnej szkody środowisku (DNSH). Beneficjenci końcowi instrumentu nie mogą otrzymać wsparcia z innych instrumentów Unii na pokrycie tych samych kosztów.
